ΣΩΣΤΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ – Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου

Εισαγωγή - Οδηγός Υγιεινής

Σύνδεσμος καταναλωτών

Οδηγός Υγιεινής

Αυτός ο «οδηγός υγιεινής» είναι ένα εγχειρίδιο που απευθύνεται στους απλούς πολίτες όσο αφορά στη σωστή υγιεινή και μεταχείριση τροφίμων σε οικιακό επίπεδο, σύμφωνα με τις αρχές του συστήματος ανάλυσης επικινδυνότητας και κρίσιμων σημείων ελέγχου (HACCP) σε μια πιο απλοποιημένη μορφή.

Σκοπός της συγγραφής του «οδηγού υγιεινής» είναι η δημιουργία ενός χρήσιμου εγχειριδίου για τον καταναλωτή. Στο εγχειρίδιο αυτό περιγράφονται τα μέτρα υγιεινής που πρέπει να εφαρμόζονται από την επιλογή-αγορά των πρώτων υλών μέχρι το σερβίρισμα του φαγητού προκειμένου να διασφαλίζεται η υγιεινή των τροφίμων.

Το εγχειρίδιο έρχεται να καλύψει ένα κενό που υπάρχει στην ενημέρωση του μέσου καταναλωτή για θέματα ασφάλειας τροφίμων, προσφέροντας ένα βασικό υπόβαθρο σε θέματα αγοράς , μεταφοράς, αποθήκευσης – συντήρησης, χειρισμού και προετοιμασίας ένός τροφίμου.

Στο πρώτο μέρος του εγχειριδίου δίνονται γενικές πληροφορίες που βοηθούν τους αναγνώστες να γνωρίσουν τους κινδύνους που απειλούν τα τρόφιμα οι οποίοι διακρίνονται από τρείς κατηγορίες: φυσικοί, βιολογικοί και χημικοί.

Στο δεύτερο μέρος περιγράφονται οι κανόνες προσωπικής υγιεινής και γενικότερα κανόνες υγιεινής πρακτικής που θα πρέπει να τηρούνται κατά την αγορά και αποθήκευση – συντήρηση .

Στο τρίτο μέρος περιγράφονται ειδικότεροι κανόνες υγιεινής πρακτικής κατά το χειρισμό των τροφίμων στην κουζίνα όπως: απόψυξη, πλύσιμο, κοπή , μαγείρεμα και χειρισμός κρύων και ζεστών τροφίμων, και συντήρηση τροφίμων μετά το ψήσιμο.

Στο τέταρτο μέρος του εγχειριδίου, περιγράφεται η σωστή χρήση απορρυπαντικών τα οποία χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές και πώς αυτά μπορούν να επηρεάζουν τα τρόφιμα.

Και τέλος στη πέμπτη ενότητα γίνεται αναφορά στη ενέργεια όσο αφορά το οικιακό περιβάλλον.

HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points)

Το HACCP ( Hazard Analysis Critical Control Points) είναι ένα σύστημα ποιότητας το οποίο εφαρμόζεται για την παραγωγή ασφαλών και αποδεκτών τροφίμων το οποίο βασίζεται στον εντοπισμό κρίσιμων σημείων ελέγχου( CCP’s – Critical Control Points). Η βασική αρχή του HACCP είναι η λήψη μέτρων για πρόληψη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων που αφορούν στην παρασκευή των τροφίμων. Το σύστημα αυτό δίνει έμφαση στην πρόληψη και όχι τόσο στον έλεγχο του τελικού προϊόντος. Το παρόν εγχειρίδιο έχει σκοπό να απλοποιήσει και να παρουσιάσει συνοπτικά κάποια μέτρα πρόληψης με βάση το HACCP τα οποία ο καταναλωτής μπορεί να εφαρμόσει με επιτυχία στο σπίτι.

Οι αρχές του HACCP :

Αρχή 1^η: να εντοπίζονται οι τυχόν πηγές κινδύνου οι οποίες πρέπει να προληφθούν, να εξαλειφθούν ή να μειωθούν σε αποδεκτά επίπεδα.

Αρχή 2^η: να εντοπίζονται τα κρίσιμα σημεία ελέγχου στο ή στα στάδια στα οποία ο έλεγχος είναι ουσιαστικής σημασίας για την πρόληψη ή την εξάλειψη μιας πηγής κινδύνου ή τη μείωσή της σε αποδεκτά επίπεδα.

Αρχή 3^η: να καθορίζονται κρίσιμα όρια στα κρίσιμα σημεία ελέγχου, με τα οποία διαχωρίζουν το αποδεκτό από το μη αποδεκτό όσον αφορά την πρόληψη, την εξάλειψη ή τη μείωση των εντοπιζόμενων πηγών κινδύνου.

Αρχή 4^η: να καθορίζονται και να εφαρμόζονται αποτελεσματικές διαδικασίες παρακολούθησης στα κρίσιμα σημεία ελέγχου.

Αρχή 5^η: να καθορίζονται τα διορθωτικά μέτρα όταν διαπιστώνεται κατά την παρακολούθηση ότι ένα κρίσιμο σημείο βρίσκεται εκτός έλεγχου.

Αρχή 6^η: να καθορίζονται διαδικασίες, οι οποίες διεξάγονται τακτικά, προκειμένου ώστε να επαληθεύεται πως τα μέτρα που αναφέρονται στα στοιχεία της 1^ης έως της 5^ης αρχής λειτουργούν αποτελεσματικά.

Αρχή 7^η: να καταρτίζονται έγγραφα και φάκελοι ανάλογα με τη φύση και το μέγεθος της επιχείρησης τροφίμων, ώστε να αποδεικνύεται η ουσιαστική εφαρμογή των μέτρων που αναφέρονται στα στοιχεία της 1^ης έως της 6^ης αρχής .

Κίνδυνοι που οφείλονται στα τρόφιμα

Κίνδυνοι που οφείλονται στα τρόφιμα

Οι κίνδυνοι που απειλούν τα τρόφιμα διακρίνονται σε βιολογικούς (λόγο ύπαρξης βακτηριών, ιών και παρασίτων,), χημικούς (λόγω φυσικά απαντώμενων χημικών ουσιών στα τρόφιμα ή χημικών ουσιών προστιθέμενων από τον άνθρωπο) και σε φυσικούς κινδύνους (όπως ξένα προς το τρόφιμο αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία).

Βιολογικοί κίνδυνοι

Τροφικές δηλητηριάσεις-

WHO Ως τροφική δηλητηρίαση ορίζεται γενικά η ασθένεια η οποία περιλαμβάνει ενόχληση της γαστρεντερικής οδού, κοιλιακό άλγος, διάρροια και σε κάποιες περιπτώσεις εμετό. Η ασθένεια προκαλείται από κατανάλωση τροφίμου το οποίο περιέχει σημαντικό αριθμό παθογόνων βακτηριδίων ή τοξικών υποπροϊόντων ή παραπροϊόντων αυτών.

Τα συμπτώματα μίας τροφικής δηλητηρίασης μπορεί να είναι ήπια με διάρκεια κάποιων ωρών είτε μπορεί να είναι σοβαρά με διάρκεια ημερών , βδομάδων ή και μηνών. Τέτοια περιστατικά απαιτούν εντατική θεραπεία. Στην περίπτωση ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού όπως βρέφη, έγκυες, διαβητικά άτομα, μεταμοσχευμένα άτομα, ηλικιωμένα κ.τ.λ τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρά.

Αίτιες επιμόλυνσης τροφίμων

Οι μικροοργανισμοί είναι τόσο μικροσκοπικοί που χρειάζονται περίπου ένα εκατομμύριο από αυτούς για να καλύψουν το κεφάλι μίας καρφίτσας.

Οι μικροοργανισμοί είναι ζωντανοί οργανισμοί οι οποίοι δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Υπάρχουν τρεις τύποι μικροοργανισμών: οι χρήσιμοι , οι αλλοιογόνοι και οι παθογόνοι.

Οι χρήσιμοι μικροοργανισμοί χρησιμοποιούνται για παρασκευή τροφίμων π.χ τυριών , γιαουρτιού, μπύρας και κρασιού, για φάρμακα π.χ πενικιλίνη και βοηθούν στην πέψη της τροφής .

Οι αλλοιογόνοι μικροοργανισμοί συνήθως δεν προκαλούν ασθένειες στους ανθρώπους αλλά προκαλούν αλλοιώσεις στα τρόφιμα με αποτέλεσμα να μυρίζουν άσχημα και να έχουν μη αποδεκτή εμφάνιση και γεύση.

Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι αυτοί που προκαλούν ασθένειες και σε σοβαρές περιπτώσεις ακόμη και θάνατο στους ανθρώπους. Αυτοί είναι επικίνδυνοι. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν αλλάζουν την εμφάνιση των τροφίμων.

Τα βακτήρια, οι ιοί, οι ζύμες, οι μύκητες και τα παράσιτα είναι όλα μικροοργανισμοί.

Η εμφάνιση, η οσμή και η γεύση του φαγητού τις περισσότερες φορές δεν αποτελούν καλούς δείκτες της επικινδυνότητας του. Μόνο κάποιοι μικροοργανισμοί αλλάξουν την εμφάνιση του φαγητού και είναι και επικίνδυνοι. Παράδειγμα αποτελεί η πράσινη μούχλα στο ψωμί η οποία μπορεί να παράξει τοξίνες.

Τα Βακτήρια

Τα βακτήρια καταναλώνουν τροφή ως πηγή ενέργειας για τις μεταβολικές τους διεργασίες. Απορροφούν τροφή μέσω του κυτταρικού τους τοιχώματος και για να είναι εφικτή αυτή η διαδικασία απαιτείται το κατάλληλο περιβάλλον.

Θερμοκρασία:

Τα βακτήρια μεγαλώνουν και πολλαπλασιάζονται καλύτερα σε συγκεκριμένα εύρη θερμοκρασιών και αυτή τους η ιδιότητα τα διαχωρίζει σε 3 ομάδες:

Ψυχρόφιλα (0-25oC)
Μεσόφιλα (20-45oC)
Θερμόφιλα (45-70oC)

Τα είδη των βακτηρίων προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο είναι αυτά που ευδοκιμούν στη θερμοκρασία τους σώματος (37οC) δηλαδή τα μεσόφιλα. Τα βακτήρια τα οποία προκαλούν αλλοιώσεις στα τρόφιμα εντός ψυγείου είναι τα ψυχρόφιλα. Εάν η θερμοκρασία βρίσκεται κάτω από το εύρος πολλαπλασιασμού και ανάπτυξης τότε τα βακτήρια δεν πολλαπλασιάζονται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι σκοτώνονται. Αντιθέτως ο πολλαπλασιασμός τους θα ξαναρχίσει μόλις αυτά βρεθούν στην ιδανική θερμοκρασία. Εάν από την άλλη τα βακτήρια θερμανθούν πέραν του κανονικού εύρους θερμοκρασιακής ανάπτυξης τους τότε αυτά σκοτώνονται μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα.

Για κάθε είδος βακτηρίου απαιτείται κάποια συγκεκριμένη θερμοκρασία και χρόνος θέρμανσης.

ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ

Υγρασία – Το80% του βακτηρίου αποτελείται από νερό με αποτέλεσμα το ποσοστό της υγρασίας να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην επιβίωσή του Τα βακτήρια δεν επιβιώνουν σε διάλυμα τα αλάτων ή ζάχαρης.

Οξυγόνο – κάποια βακτήρια χρειάζονται οξυγόνο για να επιβιώσουν (αερόβια) ενώ κάποια άλλα όχι (αναερόβια). Υπάρχουν όμως και βακτήρια τα οποία είναι ικανά να επιβιώσουν είτε παρουσία είτε απουσία οξυγόνου (προαιρετικώς αναερόβια).

Ph – η οξύτητα του περιβάλλοντος είναι ένας σημαντικός παράγοντας Τα περισσότερα βακτήρια αναπτύσσονται σε ελαφρώς αλκαλικό περιβάλλον αλλά υπάρχουν και αυτά που αναπτύσσονται σε όξινο περιβάλλον π.χ γαλακτικά βακτήρια τα οποία αλλοιώνουν (ξινίζουν) το γάλα σε Ph 4.

Φως – τα βακτήρια συνήθως αναπτύσσονται στο σκοτάδι αν και αυτό δεν είναι απαραίτητο. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι θανατηφόρα γι αυτά γι αυτί και χρησιμοποιείται ευρέως σε διαδικασίες αποστείρωσης.

Οι τροφικές δηλητηριάσεις διακρίνονται σε τροφοτοξινώσεις και τροφολοιμώξεις.

Οι τροφοτοξινώσεις οφείλονται στην κατανάλωση τοξικών ενώσεων οι οποίες είναι απλά προϊόντα ή παράγονται κατά τον μεταβολισμό μικροοργανισμών.

Οι τροφολοιμώξεις από την άλλη προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς οι οποίοι εισέρχονται στο ανθρώπινο πεπτικό σύστημα μέσω της τροφικής οδού.

Πως προκαλούν τα βακτήρια τροφικές δηλητηριάσεις

Για να προκληθεί τροφική δηλητηρίαση κάποια θα πρέπει να συμβεί κάποιο από τα πιο κάτω:

Τα βακτήρια που βρίσκονται πάνω ή μέσα στο τρόφιμο (πρώτη ύλη) να βρίσκονται σε τέτοιες συγκεντρώσεις ώστε να επιβιώσουν κατά την περιόδου ανάπτυξης, συγκομιδής, αποθήκευσης και επεξεργασίας
Τα βακτήρια που βρίσκονται πάνω η μέσα στο τρόφιμο να πολλαπλασιαστούν σε τέτοιες συγκεντρώσεις ή να παράξουν τοξίνες σε τέτοια ποσότητα που να προκαλέσουν ασθένεια
Τα βακτήρια να εισέλθουν στο χώρο προετοιμασίας τροφίμων πάνω ή μέσα στις πρώτες ύλες, να μεταφερθούν στα χέρια των χειριστών ή στις επιφάνειες εργασίας και να επιμολύνουν τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.

Σε όλες τις περιπτώσεις για να προκληθεί ασθένεια θα πρέπει να υπάρξει επαρκής κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου το οποίο να περιέχει αρκετή ποσότητα βακτηρίων ή τοξίνες ώστε να καμφθεί η αντίσταση του οργανισμού και να προκληθεί ασθένεια. Η συγκέντρωση των βακτηρίων που απαιτούνται για να προκληθεί ασθένεια ονομάζεται (MID) Minimum Infective Dose. Κατανάλωση επιμολυσμένου τροφίμου που περιέχει αριθμό βακτηρίων πάνω από την MID μπορεί να προκαλέσει μεμονωμένες ή σποραδικές περιπτώσεις ασθένειας ή ακόμα και ξέσπασμα ασθένειας. Το αν θα εκδηλωθεί ασθένεια ή όχι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την γενική εικόνα της υγείας του ατόμου, την ηλικία και από πολλούς άλλους παράγοντες.

Παράδειγματα:

Σε διεθνή κλίμακα στο παρελθόν υπήρξε ξέσπασμα σαλμονέλωσης από σοκολάτες η οποία προκλήθηκε από συγκεντρώσεις σαλμονέλας μικρότερης του ενός ανά γραμμάριο τροφίμου ενώ συνήθως απαιτούνται 1.0×105 ή περισσότεροι μικροοργανισμοί για να προκληθεί ασθένεια.

Στην περίπτωση δυσεντερίας λόγω του βακτηριδίου singhellae όπου η διάδοση συνήθως γίνεται από άτομο σε άτομο το εύρος της μολυσματικής δόσης κυμαίνεται από 200-10000 κύτταρα.

Τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού είναι πιο επιρρεπείς σε ασθένειες που σχετίζονται με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων και στις συγκεκριμένες ομάδες η ασθένεια μπορεί να επιφέρει ακόμα και θάνατο.

Σε περίπτωση κατανάλωσης μολυσμένου τροφίμου αλλά σε μικρότερη ποσότητα από αυτή που απαιτείται για να προκληθεί ασθένεια τότε το άτομο μπορεί να καταστεί φορέας και να επιμολύνει τα τρόφιμα τα οποία αγγίζει.

Ακολούθως της κατανάλωσης μολυσμένου τροφίμου με βακτήρια ή τοξίνες απαιτείται κάποιος χρόνος επώασης μέχρι τα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν ή/και να αντιδράσουν με το γαστρεντερικό σύστημα πριν την εκδήλωση ασθένειας. Η διάρκεια της ασθένειας ποικίλει αναλόγως του είδους του βακτηρίου και/ή της τοξίνης.

Μικροοργανισμοί που προκαλούν τροφολοιμώξεις: ΠΙΝΑΚΑΣ 1

Ιοί που προκαλούν τροφοτολοιμώξεις ΠΙΝΑΚΑΣ 2

Χημικοί κίνδυνοι

Οι χημικοί κίνδυνοι στα τρόφιμα αποτελούνται από φυσικά απαντώμενες χημικές ουσίες ή χημικές ουσίες προστιθέμενες από τον άνθρωπο.

Φυσικά απαντώμενες χημικές ουσίες στα τρόφιμα

Τοξίνες:πρόκειται για χημικές ουσίες οι οποίες είναι παραπροϊόντα ή υποπροϊόντα του μεταβολισμού μικροοργανισμών , άλγεων ή βιομορίων. Οι τοξίνες είναι θερμοανθεκτικές και σε κάποιες περιπτώσεις ιδιαίτερα επικίνδυνες.

Τρόφιμα τα οποία ενοχοποιούνται για τροφοτοξινώσεις είναι: ψάρια τροπικής προέλευσης, μεγάλα σε μέγεθος ψάρια , θαλασσινά και οστρακοειδή, άλευρα, σιτηρά και ξηροί καρποί, κίτρινο ρύζι.

Τοξίνες που προκαλούν τροφοτοξινώσεις ΠΙΝΑΚΑΣ 3

Χημική επιβάρυνση τροφίμων από περιβαλλοντικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες

Πρόκειται για ουσίες που δεν απαντώνται φυσικά στο τρόφιμο αλλά προέρχονται από επιμόλυνση του από διάφορους εξωτερικούς παράγοντες σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής του.Διοξίνες-προϊόντα καύσης ενώσεων του χλωρίου-επιμολύνουν συνήθως ζωοτροφές και έτσι περνούν στην τροφική αλυσίδα-ισχυρά καρκινογόνες ενώσεις

Αυξητικές ορμόνες βοοειδών- Αντιβιοτικά-πρόσθετα ζωοτροφών με φαρμακευτική δράση

χρήση αυξητικής ορμόνης για αύξηση της γαλακτοπαραγωγικής απόδοσης οδήγησε σε εμφάνιση καρκινογόνου ορμόνης στο γάλα καθώς και σε αύξηση της μαστίτιδας στα ζώα. Η μαστίτιδα καταπολεμήθηκε με αντιβιοτικά τα οποία καταλήγουν και αυτά στο γάλα.

Μέταλλα-όλα τα μέταλλα μπορεί να γίνουν τοξικά εάν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες, Υπάρχουν μέταλλα (ιχνοστοιχεία) τα οποία είναι απαραίτητα και ευεργετικά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Υπάρχουν όμως και τα μέταλλα τα οποία είναι τοξικά όπως υδράργυρος, ο μόλυβδος το κάδμιο, το αρσενικό κ.α. Τα βαρέα μέταλλα όπως αποκαλούνται μπορεί να περάσουν στην τροφική αλυσίδα μέσω του νερού στα φυτά και στα ψάρια/ζώα και στη συνέχεια στον άνθρωπο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δηλητηρίαση από υψηλές δόσεις υδράργυρου σε περιοχή της Ιαπωνίας. Το 1964-1965 στις όχθες του ποταμού Agata παρατηρήθηκε ότι οι γάτες που ζούσαν κοντά στο ποτάμι τρελαίνονταν και στη συνέχεια πέθαιναν. Τα συμπτώματα της ασθένειας ( αταξία των μυών , τρέμουλο, μούδιασμα των άκρων, μείωση της όρασης, ακοής, ομιλίας )δεν άργησαν να φανούν και στους ανθρώπους. Μετά από έρευνες διαπιστώθηκε ότι από ένα χημικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας διέφευγαν λύματα στον ποταμό τα οποία περιείχαν τεράστιες ποσότητες οργανικού υδραργύρου. Ο υδράργυρος επιμόλυνε το ποτάμι και κατ’επέκταση τα ψάρια που ζούσαν σε αυτόν τα οποία αποτελούσαν την κυριότερη τροφή των κατοίκων. Περίπου 700 άτομα ασθένησαν και πολλοί από αυτούς έχασαν τη ζωή τους και η συγκεκριμένη ασθένεια ονομάστηκε Niigata-Minamata από τότε.

Αξίζει να αναφερθεί πως ο υδράργυρος έχει συσσωρευτική δράση. Αυτό σημαίνει ότι δεν αποβάλλεται εύκολα από τον οργανισμό. Στα ψάρια για παράδειγμα όσο μεγαλύτερο μέγεθος έχουν τόσο περισσότερο υδράργυρο είναι πιθανό να περιέχουν, Για παράδειγμα ψάρια όπως ο τόνος είναι περισσότερο ύποπτος για περιεκτικότητα σε υδράργυρο από τα μικρότερα ψάρια.

Πρόσθετα τροφίμων: Ως πρόσθετα τροφίμων ορίζονται όλες εκείνες οι ενώσεις που προστίθενται στα τρόφιμα και επιδρά έμμεσα ή άμεσα σε αυτό. Είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς βελτίωσης του τροφίμου αλλά και για σκοπούς νοθείας Τα πρόσθετα χρησιμοποιούνται και για ωφέλιμους και για σκοπούς νοθείας. Τα πρόσθετα διακρίνονται σε φυσικής και συνθετικής προέλευσης. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία κάθε πρόσθετο υποδεικνύεται με το γράμμα Ε και ακολουθείται από ένα αριθμό ο οποίος υποχρεωτικά χαρακτηρίζει μία και μόνο ένωση.

Κατηγορίες προσθέτων:

Χρωστικές (Ε100-Ε199)

Συντηρητικά (Ε200-Ε299)

Αντιοξειδωτικά (Ε300-Ε399)

Γαλακτωματοποιητές-Σταθεροποιητέ (Ε400-Ε499)

Ενισχυτικά γεύσης και αρώματος (Ε500-Ε599)

Πρόσθετα Διαφόρων χρήσεων συμπεριλαμβανομένων Γλυκαντικές ύλες –βελτιωτικά (Ε600-Ε999)

Πρόσθετα Διαφόρων χρήσεων συμπεριλαμβανομένων των τροποποιημένων αμύλων (Ε1000-Ε1525)

Φυτοφάρμακα (ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα κ.α)

Τα φυτοφάρμακα χωρίζονται σε ομάδες βάση της χημικής τους σύστασης και διαχωρίζονται περαιτέρω βάση της τοξικότητας τους.

Τα περισσότερα φυτοφάρμακα χαρακτηρίζονται ως εν δυνάμει καρκινογόνα, τερατογόνα και τοξικά για τα έμβρυα.

Κίνδυνος από τα φυτοφάρμακα για τον καταναλωτή μπορεί να προέλθει κυρίως από υπολείμματα στα τρόφιμα.

http://www.lib.teiher.gr/webnotes/steg/Methodoi_Antimetopisis_Fytoparasiton/kef3.pdf

Επιμόλυνση από συσκευασίες τροφίμων

ανεπιθύμητες ουσίες εισέρχονται στα τρόφιμα όταν αυτά βρεθούν σε παρατεταμένη επαφή με υλικά. Οι πιο συνηθισμένες ουσίες οι οποίες είναι δυνατόν να μεταναστεύουν στα τρόφιμα είναι κυρίως: μέταλλα από κονσέρβες, μονομερή ή ολιγομερή από την επεξεργασία πλαστικών και μελάνια από χρωστικές στις ετικέτες.

Οι πλαστικές συσκευασίες παράγονται ως επί το πλείστον από προϊόντα πετρελαίου στα οποία έχουν προστεθεί ακούσια ή εκούσια διάφορες ουσίες ενδεχομένως τοξικές. Τα πολυμερή λόγω του υψηλού μοριακού τους βάρους έχουν χαμηλή διαλυτότητα άλλα οι μικρότερου μοριακού βάρους ενώσεις από τις οποίες αποτελείται (μονομερή) μπορεί να είναι και τοξικές είναι δυνατόν να μεταναστεύσουν στα τρόφιμα και να τα επιμολύνουν.

Φυσικοί κίνδυνοι

Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια-Νόσος τρελών αγελάδων

Πηγή μόλυνσης: ζωοτροφές από επιμολυσμένα μυαλά ζώων

Στον άνθρωπο: από κατανάλωση ζώων τα οποία νοσούσαν μετά από κατανάλωση μολυσμένης τροφής

Τοξικά ζώα και φυτά

Γίνεται επιγραμματική αναφορά σε τοξικά ζώα ή φυτά τα οποία έχουν τοξική δράση

Τετρόδοντας-Puffer fish-ψάρι το οποίο συναντάται στην Ιαπωνία, Κίνα και Ινδονησία. Περιέχει την τετροδοτοξίνη η οποία είναι αρκετά θερμοανθεκτική. Πολλοί θάνατοι τα επήλθαν μετά από κατανάλωση αυγοτάραχου παρά από κατανάλωση σάρκας ψαριού.

Δηλητηριώδη φυτά

Amanita Phalloides
Amanita muscaria
Atropa belladonna-μωβ μούρα
Phaseolus vulgaris-ωμά κοκκινοφάσουλα
Σπόροι μήλου
Φύτρο και φλούδες από πράσινα τμήματα της πατάτας-σολανίνη
Φύλλα και βλαστοί ραβεντίου (rhubarb)

Προετοιμασία-μαγείρεμα τροφίμων

Προετοιμασία τροφίμων

Κατά την προετοιμασία τροφίμων θα πρέπει να τηρούνται κάποιο κανόνες ορθής πρακτικής οι οποίοι να προστατεύουν τόσο τον χείριστη όσο και τον καταναλωτή του τροφίμου.

Στην κουζίνα θα πρέπει να τηρούνται κανόνες προσωπικής υγιεινής και κανόνες υγιεινής του χώρου για ορθή και ασφαλή παρασκευή τροφίμων.

Οι κυριότεροι κανόνες προσωπικής υγιεινής είναι:

Καθαρή ενδυμασία
– απομάκρυνση κοσμημάτων (σκουλαρίκια, δακτυλίδια, βραχιόλια)
– χρήση κατάλληλου καλύμματος των μαλλιών όπου είναι απαραίτητο ή μάζεμα των μαλλιών στο πίσω μέρος του κεφαλιού
– χρήση και συχνή αλλαγή γαντιών, όπου χρειάζεται
– νύχια κομμένα, κοντά και καθαρά
– χρήση αδιάβροχου επιδέσμου σε περιπτώσεις τραυμάτων

Τακτικό και σωστό πλύσιμο χεριών ιδιαίτερα στις ακόλουθες περιπτώσεις:
– μετά από επίσκεψη στην τουαλέτα
– μετά από κατανάλωση φαγητών ή το κάπνισμα
– μετά από φτέρνισμα ή βήξιμο
– μετά από επαφή με τα μαλλιά, τη μύτη, το πρόσωπο ή το στόμα
– πριν και μετά από χειρισμό νωπών τροφίμων
– μετά από χρήση χημικών καθαριστικών για τον καθαρισμό του εξοπλισμού
– μετά από απομάκρυνση σκουπιδιών
– μετά από επαφή με χρήματα.

Διαδικασία πλυσίματος χεριών:

1ο: τα χέρια διαβρέχονται με τρεχούμενο νερό θερμοκρασίας περίπου 40⁰C.

2ο: χρησιμοποιείται σαπούνι

3ο: σαπουνίζονται καλά τα χέρια μέχρι τους αγκώνες ,ενδιάμεσα των δακτύλων με έμφαση στην περιοχή των νυχιών ( μπορεί να γίνει χρήση βούρτσας για νύχια) για περίπου 20 δευτερόλεπτα.

4ο: καλό ξέβγαλμα με τρεχούμενο νερό

5ο: στέγνωμα χεριών με καθαρή πετσέτα ή προτιμότερο με χαρτοπετσέτα

Σε περίπτωση τραυματισμών το τραύμα καλύπτεται και χρησιμοποιούνται γάντια κατά τον χειρισμό τροφίμων
Αποφυγή χειρισμού τροφίμων από άτομα τα οποία ασθενούν

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας φαγητού απομακρύνουμε από το χώρο τα κατοικίδια ζώα

Προετοιμασία τροφίμων

Σε όλα τα στάδια, υπάρχει χειρισμός των τροφίμων από τον χειριστή και άρα μεγάλες πιθανότητες επιμόλυνσης ή/και ανάπτυξης μικροβίων.

Βασικοί Κανόνες που πρέπει να τηρούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων:

Ελαχιστοποίηση του χρόνου παραμονής των ευαλλοίωτων τροφίμων, εκτός ψυγείου
Προετοιμασία και άμεση αποθήκευση των κρύων τροφίμων. Δεν πρέπει να παραμένουν στους πάγκους εργασίας πρώτες ύλες ή τελικά προϊόντα τα οποία συντηρούνται υπό ψύξη για διάστημα μεγαλύτερο των 20 λεπτών. Κάθε ποσότητα που ετοιμάζεται, κατόπιν σκεπάζεται, μεταφέρεται άμεσα σε ψυγείο ή καταναλώνεται

Ξεχωριστή προετοιμασία νωπών και ετοίμων προς κατανάλωση τροφίμων:

είτε σε διαφορετικούς χρόνους (όχι ταυτόχρονα)
είτε χρησιμοποιώντας διαφορετικές επιφάνειες & εργαλεία επεξεργασίας:

με χρωματική διαφοροποίηση
- Χρήση κατάλληλων και καθαρών σκευών, Καθαρισμός εργαλείων, εξοπλισμού και χώρου, ενδιάμεσα της προετοιμασίας των τροφίμων.
- Εφαρμόζεται τη πολιτική «καθαρίζουμε ταυτόχρονα με την εργασία»
- Αντικατάσταση φθαρμένου (ή ακατάλληλου) εξοπλισμού/εργαλείων
- Τακτικό πλύσιμο χεριών & επιφανειών
- Εξαγωγή από την αποθήκευση-συντήρηση, μόνο της απαραίτητης ποσότητας, που χρειάζεται.

Χώρος εργασίας-Σκεύη

Απαραίτητη είναι η συχνή αλλαγή.

Το στέγνωμα των σκευών είναι προτιμότερο να γίνεται με χαρτί και όχι με πετσέτες .

Απόψυξη τροφίμων

Η ποσότητα των προϊόντων που καταψύχουμε, πρέπει να είναι όσο το δυνατό μικρότερη (max 2,5 Kg)
Μέθοδοι Απόψυξης:
- Στο ψυγείο (2-5οC) σε ειδικούς περιέκτες που αποτρέπουν επιμολύνσεις (ή σε θάλαμο απόψυξης)
- Σε τρεχούμενο πόσιμο νερό (21οC)
- Στο φούρνο μικροκυμάτων (αν θα ακολουθήσει μαγείρεμα)
Κατευθείαν μαγείρεμα, χωρίς απόψυξη, επιτρέπεται μόνο αν το τρόφιμο δεν έχει μεγάλο όγκο και εάν υπάρχει σχετική προδιαγραφή στην επισήμανσή του

ΠΡΟΣΟΧΗ

Εξασφάλιση και έλεγχος των κατάλληλων θερμοκρασιών του χώρου απόψυξης-γίνεται πάντοτε εντός ψυγείου ή κάτω από κρύο νερό
Όταν θα αποψυχθούν μεγάλα κομμάτια τροφίμων:

– Χρησιμοποιούνται διαφορετικά ράφια απόψυξης για κρέατα και για λοιπά τρόφιμα

– Τα παραγόμενα υγρά, πρέπει να συγκρατούνται σε δοχείο (να μην στάζουν)

Καθαρισμός & απολύμανση των χώρων και μέσων απόψυξης
Τα αποψυγμένα τρόφιμα ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να:
- ΕΠΑΝΑΚΑΤΑΨΥΧΟΝΤΑΙ
- ΔΙΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 2 ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΨΥΓΕΙΟ

Μαγείρεμα-Ψήσιμο (Θερμική Επεξεργασία)

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό στάδιο, γιατί καθορίζει την ασφάλεια των τροφίμων, αφού η θερμική επεξεργασία καταστρέφει τους μικροοργανισμούς.
Το ατελές ψήσιμο, βοηθά στην επιβίωση των μικροοργανισμών ή ακόμα και στον πολλαπλασιασμό τους, όταν γίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες και για μεγάλο χρονικό διάστημα

Οδηγίες για σωστό μαγείρεμα:

Πριν από το σερβίρισμα το φαγητό πρέπει να αναθερμανθεί στους 74οC και ακολούθως να συντηρηθεί στους 60οC μέχρι το σερβίρισμα

Μαγέιρεμα στο Φούρνο μικροκυμάτων:

Εξασφαλίζουν αποτελεσματική θερμική επεξεργασία
Απαιτείται σωστή χρήση σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Απαιτείται τακτικό & σχολαστικό καθάρισμα

Αγορά-μεταφορά-αποθήκευση

Τρόφιμα

Για σκοπούς καλύτερης κατανόησης του χειρισμού των τροφίμων, παρατίθενται πιο κάτω οι γενικές κατηγορίες τους προκειμένου να γίνει ταξινόμηση τους βάση του βαθμού επικινδυνότητάς τους. Η συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση των τροφίμων γίνεται με σκοπό την ευκολότερη παρουσίαση της ασφαλούς μεταχείρισης τους από τον καταναλωτή.

Γενικές κατηγορίες τροφίμων:

Τα τρόφιμα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση:

την προέλευσή τους,
την οξύτητα τους
την περιεκτικότητα τους σε νερό.

κατηγορίες προέλευσης: ζωικά και φυτικά.
κατηγορίες με βάση το pH (οξύτητα): ασθενώς όξινα με pH >4,5 ( όπως γάλα, κρέας, ψάρια, λαχανικά), σε όξινα με pH = 4,0-4,5 (όπως φρούτα) και σε ισχυρά όξινα με pH <4,0 (όπως τουρσιά, χυμούς)
κατηγορίες με βάση την υγρασία και την ενεργότητα νερού (a_w water activity) :σε αφυδατωμένα ή χαμηλής υγρασίας (π.χ. αποξηραμένα φρούτα, αλεύρι), σε μέσης υγρασίας (π.χ. μέλι) και σε υγρά, ρευστά και υψηλής υγρασίας τρόφιμα (π.χ. χυμοί, κομπόστες, κρέας).

Επίσης, τα τρόφιμα διαχωρίζονται ανάλογα με την μέθοδο επεξεργασίας τους στα εξής:

νωπά ή ωμά τα οποία δεν έχουν υποστεί κάποια επεξεργασία
διατηρούμενα υπό ψύξη (0-5 ⁰C) ή κατάψυξη -18⁰C
θερμικά επεξεργασμένα τρόφιμα (π.χ. παστεριωμένα , αποστειρωμένα – κονσερβοποιημένα, ζεματισμένα)
με περιορισμένη υγρασία (π.χ. αφυδατωμένα, συμπυκνωμένα)
ακτινοβολημένα προϊόντα
προϊόντα ζύμωσης π.χ γαλακτοκομικά και κρασιά

Ο καταναλωτής θα πρέπει να γνωρίζει ότι τόσο κατά την αγορά, την μεταφορά, αποθήκευση όσο και κατά την προετοιμασία θα πρέπει να χειρίζεται με διαφορετικό τρόπο τα νωπά τρόφιμα από τα επεξεργασμένα και συσκευασμένα προϊόντα.

Ορθή πρακτική κατά την αγορά και αποθήκευση των τροφίμων:

Η επιλογή και η προμήθεια-αγορά των τροφίμων αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της διασφάλισης της ποιότητας των τροφίμων προς κατανάλωση.

Σήμερα στην αγορά διατίθεται ένα ευρύ φάσμα πρώτων υλών , ενδιάμεσων προϊόντων και έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων.

Αγορά

Προμήθεια πρώτων υλών, ενδιάμεσων προϊόντων και έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων από αξιόπιστους προμηθευτές.
Οπτικός έλεγχος φρούτων και λαχανικών πριν την αγορά: Ο καταναλωτής κατά την αγορά των φρούτων και λαχανικών είναι απαραίτητο να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην εξωτερική και όσο γίνεται στην επιφανειακή εμφάνιση και την οσμή (οργανοληπτικός έλεγχος). Προϊόντα με χρωματικές αλλοιώσεις , αλλοιώσεις επιφάνειας (ξηρή επιφάνεια, μαλακή υφή και ασυνήθιστο για το είδος τους σχήμα) δεν πρέπει να επιλέγονται για αγορά. Γενικότερα οι καρποί προσροφούν εύκολα οσμές από ξένες ουσίες στο χώρο όπου τοποθετούνται και εκτός από το φυσικό τους άρωμα μπορεί να αποκτήσουν και δυσάρεστες οσμές.
Είναι καλύτερα οι καρποί στο πυρήνα ή στο σημείο που βρίσκεται το κοτσάνι να μην έχουν σχισμή γιατί αυτό ευνοεί την είσοδο εντόμων και μυκήτων (μούχλες) ακόμη η επιφάνεια των φρούτων πρέπει να είναι ομαλή, λεία, και όχι να εμφανίζει συρρίκνωση επιδερμίδας από αφυδάτωση , μώλωπες και τα φυλλώδη λαχανικά να έχουν ζωηρό χρώμα και όχι να είναι μαραμένα.

Κρέατα:

Τα κρέατα διατίθενται στα κρεοπωλεία τεμαχισμένα, αλεσμένα η και ολόκληρα.

Ο καταναλωτής πρέπει να παρατηρεί εάν στους χώρους του κρεοπωλείου επικρατεί τάξη και καθαριότητα. Αυτό αποτελεί μια πρώτη ένδειξη της ποιότητας – ασφάλειας του προϊόντος το οποίο πρόκειται θα προμηθευτεί.

Πιο κάτω παρατίθενται οι κύριες κατηγορίες κρεάτων και οδηγίες για καλύτερη επιλογή τους.

Ερυθρά κρέατα: είναι το βοδινό, χοιρινό, αρνίσιο και κατσικίσιο.

Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που πρέπει ελέγχει ο καταναλωτής είναι τα εξής:

Λευκά κρέατα:

Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται κοτόπουλα, γαλοπούλες, χήνες, πάπιες κ.α. γενικότερα πουλερικά.

Κατά την αγορά πουλερικών ο καταναλωτής πρέπει να προσέχει:

Να μην υπάρχει χρωματική αλλοίωση .
Να μην φέρουν υπολείμματα από πούπουλα.
Να μην εμφανίζουν γλοιώδη επιφάνεια ( η γλοιώδης επιφάνεια μπορεί να οφείλεται σε παθογόνο μικροοργανισμό ( Pseudomonas spp.).
Να μην παρατηρείται δυσοσμία. Συγκεκριμένα τα πουλερικά έχουν ένα χαρακτηριστικό αλλοίωσης το οποίο είναι η απελευθέρωση μιας όξινης οσμής η οποία προέρχεται από την εντερική κοιλότητα (ανάπτυξη ψυχρότροφων βακτηρίων και εντερόκοκκων).
Η σάρκα θα πρέπει να είναι σφικτή και ελαστική.
Να μην παρατηρούνται παγοκρύσταλλοι , ένδειξη ότι το προϊόν έχει υποστεί απόψυξη και εκ νέου ψύξη.
Καλό θα ήταν πριν την αγορά να αφαιρείται η επιδερμίδα.

Ψάρια

Μερικές βασικές οδηγίες για τη διάκριση φρέσκων ψαριών είναι:

Τα μάτια πρέπει να είναι καθαρά, να γυαλίζουν και να είναι ελαφρώς κυρτά.
Να εμφανίζουν συνεκτική, ελαστική και λαμπερή σάρκα, η σκουρόχρωμη σάρκα πιθανόν να υποδηλώνει ότι το ψάρι δεν είναι φρέσκο.
Τα βράγχια πρέπει να είναι κόκκινα και να μην φέρουν βλέννες.
Οι άκρες του ψαριού δεν πρέπει να είναι σκούρες, ούτε καφέ ή κιτρινωπές.
Η μυρωδιά του πρέπει να είναι ήπια και το ψάρι να μην εμφανίζει οσμή αμμωνίας.

Οστρακοειδή

Τα οστρακοειδή δεν πρέπει:

Να περιέχουν μεγάλες ποσότητες πράσινων φυκιών
Να περιέχουν κόκκους άμμου
Να εμφανίζουν αποχρώσεις στη σάρκα
Να έχουν σπασμένο κέλυφος.

Γενικές οδηγίες κατά την επίσκεψη στην αγορά

Έλεγχος ετικέτας συστατικών σε περίπτωση που ο καταναλωτής πάσχει από αλλεργία σε συγκεκριμένα συστατικά.
Έλεγχος ημερομηνίας λήξεως σε ευπαθή προϊόντα.-σε περίπτωση που δεν αναγράφεται είναι προτιμότερο να αποφεύγεται η αγορά του προϊόντος.
Έλεγχος σωστής συντήρησης παγωμένων ή κατεψυγμένων τροφίμων κατά την αγορά τους. Ιδιαίτερη προσοχή στην παρουσία μικροκρυστάλλων πάγου ή άλλων ατελειών ή αλλοιώσεων των προϊόντων οι οποίες μπορεί να είναι δείκτες ολικής ή μερικής απόψυξης και επανακατάψυξης τους.
Αγορά προϊόντων ψύξης-κατάψυξης λίγο πριν την άφιξη στο ταμείο ώστε να αποτραπεί τυχόν απόψυξη ή παραμονή σε υψηλότερες θερμοκρασίες από αυτές της συντήρησης των προϊόντων αυτών.
Τοποθέτηση των τροφίμων διαφόρων κατηγοριών σε ξεχωριστές σακούλες ανά είδος για αποφυγή επιμόλυνσης . Να αποφεύγεται η τοποθέτηση τροφίμων με χημικά, καθαριστικά, απορρυπαντικά ή άλλα άσχετα είδη στις σακούλες μεταφοράς.

Αλλαντικά
Το περίβλημα τους να είναι καθαρό, στεγνό και να μην έχει προσβληθεί από μούχλα.
Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση.
Να μην είναι ταγγισμένα και να μην εμφανίζουν γλοιώδη υφή.
Να διατηρούν το φυσιολογικό χους χρώμα.
Να διατηρούνται στο ψυγείο

Για τα αυγά ο καταναλωτής θα πρέπει να παρατηρεί και να προσέχει τα εξής:

Τον κωδικό αριθμό της μονάδας παραγωγής τους.
Την κατηγορία ποιότητας και βάρους.
Την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (28 ημέρες κατά ανώτερο, μετά την ημερομηνία ωοτοκίας).
Το χρώμα του κελύφους συνδέεται με τη φυλής της ωο- παραγωγού κότας και δεν έχει σχέση με την ποιότητα του.
Να η αγορά αυγών με ακάθαρτο, ραγισμένο ή μη φυσιολογικό κέλυφος.
Να η κατανάλωση αυγών με κηλίδες αίματος, με ασπράδι χρωματισμένο, ανακατεμένο με τον κρόκο ή με δυσάρεστη οσμή.
Τα αυγά δεν πλένονται μετά την αγορά τους αλλά φυλάσσονται κατά προτίμηση στο ψυγείο ή σε πολύ δροσερό μέρος και δεν αφήνονται να έρθουν σε επαφή με έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα
Το πόσο φρέσκο είναι το αυγό διαπιστώνεται από το μέγεθος του αεροθαλάμου του. Τα φρέσκα αυγά έχουν πολύ μικρό αεροθάλαμο.
Έλεγχος συσκευασιών πριν την αγορά π.χ ακέραιες συσκευασίες χωρίς τσακίσματα , καταπόνηση, φουσκωμένα μέρη, αεροστεγώς κλειστές συσκευασίες όπου απαιτείται κτλ

Μεταφορά τροφίμων –από την αγορά στο σπίτι

Tα τρόφιμα πρέπει να μεταφέρονται το συντομότερο δυνατό στην οικία. Ο χρόνος δεν πρέπει να υπερβαίνει τη 1ώρα για θερμοκρασία γύρω στους 30^oC.
Τα προϊόντα ψύξης-κατάψυξης να μεταφέρονται σε ισόθερμα δοχεία αφού έχουν προηγουμένως τοποθετηθεί σε πλαστικές σακούλες.

Αποθήκευση-Συντήρηση

Φυσιολογικές συνθήκες αποθήκευσης των κονσερβών:

Αποθήκευση σε ξηρό περιβάλλον, διότι η επαφή με υδρατμούς θα προκαλέσει σκούριασμα στην εξωτερική επιφάνεια της.
Διατήρηση σε δροσερό χώρο, διότι σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 35°C ευνοούν την ανάπτυξη σπορίων θερμόφιλων βακτηρίων στο τρόφιμο τα οποία έχουν επιβιώσει κατά την θερμική επεξεργασία που υπέστη το τρόφιμο.
Να μην έρχεται σε επαφή με διαλύματα αλάτων γιατί προκαλείται οξείδωση της με αποτέλεσμα το σκούριασμα.
Να μην ασκείται οποιουδήποτε είδους καταπόνηση στην κονσέρβα, διότι υπάρχει κίνδυνος να τρυπήσει και να επιτραπεί η είσοδος σε παθογόνους μικροοργανισμούς ή να προκληθεί οξείδωση της κονσέρβας.

Πίνακας Ιών

Υπεύθυνος Ιός	Συμπτώματα	Υπεύθυνα τρόφιμα	Μέτρα προφύλαξης
Ιός ηπατίτιδας Α	Πυρετός, ναυτία εμετός, κοιλιακό άλγος και κόπωση, διόγκωση του ήπατος και ίκτερος	Ωμά και ελαφρώς ψημένα μύδια και στρείδια, νωπά λαχανικά, έτοιμες σαλάτες, τεμαχισμένα ζαμπόν, σάντουιτς και αρτοσκευάσματα	Αποφυγή κατανάλωσης ωμών θαλασσινών. Μαγείρεμα στις συνιστώμενες θερμοκρασίες. Καλό πλύσιμο χεριών και νυχιών
Ιός του Norwalk	Ναυτία, εμετός, κοιλιακό άλγος, πονοκέφαλος και χαμηλός πυρετός	Μολυσμένο νερό, οστρακοειδή που καταναλώνονται ωμά είτε μισοψημένα, συστατικά σαλάτας	Χρήση ασφαλούς πόσιμου νερού κατά την επεξεργασία των οστρακοειδών. Κατάλληλη μεταχείριση και θερμική επεξεργασία. Αποφυγή κατανάλωσης ωμών θαλασσινών. Καλό πλύσιμο χεριών και νυχιών
Ιός Rotavirus	Εμετός, διάρροια και χαμηλός πυρετός	Ασθενείς μπορεί να μεταφέρουν τον ιό σε τρόφιμα και αυτά αν δε δεχθούν θερμική επεξεργασία ενδέχεται να προκαλέσουν πηγές μόλυνσης.	Θέρμανση των τροφίμων στις ενδεικνυόμενες θερμοκρασίες και διεξοδικό πλύσιμο των χεριών και των νυχιών των εμπλεκόμενων στην προετοιμασία φαγητού

Πίνακας μικροοργανισμών

Είδος τροφικής δηλητηρίασης/ υπεύθυνος μικροοργανισμός	Συμπτώματα	Υπεύθυνα τρόφιμα	Μέτρα προφύλαξης
*Bacillus cereus*	Εμετός, διάρροια, ναυτία και κράμπες	Ρύζι, πατάτες, μακαρονοειδή, αλεύρι	Καλό μαγείρεμα>60 οC και ταχύτατη ψύξη <5 οC .
*Clostridium perfrigens/* *κλωστηριδίαση*	Κοιλιακό άλγος και διάρροια	Ανεπαρκώς ψημένο κρέας που αφήνεται να ψυχθεί με αργό ρυθμό	Μαγείρεμα>63 οC στο γεωμετρικό κέντρο
*Clostridiumbutulinum*/ Αλλαντίαση ή βουτουλισμός**	Κόπωση, πονοκέφαλος, ζαλάδες, διαταραχές όρασης, αδυναμία κατάποσης και παράλυση των πνευμόνων που οδηγεί σε ασφυξία με άμεση συνέπεια το θάνατο	Ψητές πατάτες και τσιγαρισμένα κρεμμυδάκια που συντηρούνται σε ακατάλληλες θερμοκρασίες, οικιακά κονσερβοποιημένα φασολάκια, κρέας, ψάρι, λάδι με διάφορα αρωματικά φυτά.	Αποφυγή κατανάλωσης οικιακά κονσερβοποιημένων τροφίμων , απόρριψη διογκωμένων κονσερβών.
*Καμπυλo-βακτηριδίωση/* *campylobacter jejuni*	Μυϊκό άλγος, ζαλάδες, πονοκέφαλος, εμετός, κράμπες, διάρροια, αίμα στα κόπρανα, πυρετός, σωματική κατάπτωση και παραλήρημα	Νωπό γάλα, μισοψημένο κοτόπουλο και ερυθρό κρέας	Καλό μαγείρεμα>60 οC και ταχύτατη ψύξη <5 οC .
*Escherichia coli*	Αρχικά συμπτώματα παρόμοια με γρίπης, συνοδευόμενα από πυρετό και διάρροια με παρουσία αίματος στα κόπρανα, θρόμβωση του αίματος κυρίως στα νεφρά ακολουθούμενη από αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο HUS με αποτέλεσμα πτώση της νεφρικής λειτουργίας	Νωπό γάλα, ωμό και μισοψημένο βόειο κρέας και άλλα ερυθρά κρέατα, ελλιπώς παστεριωμένο γάλα, ωμά ιχθυηρά-οστρακοειδή, μαρούλια, μη παστεριωμένοι χυμοί κ.α	Μαγείρεμα >68 οC στο γεωμετρικό κέντρο, διατήρηση των έτοιμων φαγητών σε θερμοκρασίες <5 οC ή >60 οC
*Λιστερίωση/* *listeria monocytogenes*	Ναυτία, εμετός, πονοκέφαλος, ρίγος και πόνος στην πλάτη. Επιπλοκές: σηψαιμία, μηνιγγίτιδα, γενετικές ανωμαλίες σε νεογνά, εγκεφαλίτιδες	Άψητα ερυθρά κρέατα, γάλα και μαλακά μη παστεριωμένα τυριά, σοκολάτα, θαλασσινά, φρέσκα λαχανικά, λουκάνικα, μισοψημένα κοτόπουλα	Αποφυγή κατανάλωσης μισοψημένων κρεάτων, καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών, αποφυγή συντήρησης για μεγάλο χρονικό διάστημα τροφίμων όπως μισοψημένο στήθος γαλοπούλας, λουκάνικα, χοιρομέρι και ζαμπόν
*Salmonella spp/* *σαλμονέλωση*	Κοιλιακό άλγος, πονοκέφαλος, ναυτία, εμετός, πυρετός και διάρροια	Νωπό μοσχαρίσιο κρέας, κοτόπουλο, αυγά, γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα, χοιρινό κρέας, σοκολάτα και γλυκά με γέμιση κρέμας γάλακτος	Η πλήρης θερμική επεξεργασία των τροφίμων, καθαρισμός και εξυγίανση των επιφανειών επαφής με τρόφιμα και το καλό πλύσιμο χεριών των εργαζόμενων σε εταιρείες και καταστήματα τροφίμων, καλό πλύσιμο σκευών και χρήση καθαρού πόσιμου νερού.
*Τυφοειδής πυρετός/* *salmonella typhi*	Πυρετός και εξανθήματα	Νερό, νωπό γάλα και παγωτό, βοδινό κρέας	Όπως και στη salmonella spp
*Βρουκελλωση/* *Brucellaabortis***, B.suis και B.melitensis	Πυρετός, γενική αδυναμία, πόνοι και ρίγη	Μη παστεριωμένο γάλα	Παστερίωση του γάλακτος, τυριά με επαρκή αλάτισμα και που έχουν ωριμάσει για τουλάχιστον 3 μήνες
*Σιγγελώσεις/* *Shingella spp*	Βακτηριδιακή δυσεντερία, διάρροια, πυρετός, αφυδάτωση, και κοιλιακό άλγος	Έτοιμες σαλάτες, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, κοτόπουλο, φρέσκα λαχανικά, μη πόσιμο νερό και έτοιμα προϊόντα κρέατος	Αυστηρά μέτρα προσωπικής υγιεινής. Πλύσιμο τροφίμων με πόσιμο νερό. Ικανοποιητική θερμική επεξεργασία και αποφυγή μετέπειτα επιμόλυνσης τους.
*Σταφυλοτοξίνωση/staphylococcus aureus*	Ναυτία, εμετός, διάρροια, κοιλιακές κράμπες, πονοκέφαλοι, σιελόρροια, υπόταση, διάρροια συνοδευόμενη από απώλεια αίματος	Ζαμπόν, μαγειρεμένο κρέας, σαλάτες λαχανικών και αυγού, τονοσαλάτα, ερυθρό κρέας, κοτόπουλο, γαλατόπιτες, τυρόπιτες, έτοιμες σαλάτες, τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλαντικά κ.α	Αυστηρή προσωπική υγιεινή, μη επαναχρησιμοποίηση κουταλιών για δοκιμασία φαγητού και επαρκής θερμική επεξεργασία. >66oC για 12 λεπτά. Η τοξίνη που παράγεται από το βακτήριο δεν καταστρέφεται κατά το σύνηθες μαγείρεμα.
*Vibriospp* V.Cholerae V.Parahaemolyticus v.Vulnificus**	Διάρροια, κοιλιακές κράμπες, ναυτία, εμετός, πονοκέφαλος, πυρετός και ρίγος	Μύδια, στρείδια , γαρίδες και αστακοί	Αγορά θαλασσινών από αξιόπιστους προμηθευτές, επαρκές μαγείρεμα
*Γερσινίωση/* *Yersinia enterolitica*	Πυρετός, κοιλιακό και διάρροια	Ωμά ερυθρά κρέατα και πουλερικά, γάλα, παγωτό, κρέμα γάλακτος, προϊόντα γάλακτος και αυγού, μαλακά τυριά,, στα περισσότερα θαλασσινά, λαχανικά φρέσκα	Αυστηρή προσωπική υγιεινή

Πίνακας τοξινών

Είδος τοξίνης	Πηγή της τοξίνης	Συμπτώματα τοξινώσεων	Τρόφιμα στα οποία απαντώνται	Μέτρα προφύλαξης
Σιγκουατοξίνη	Μικροσκοπικοί θαλάσσιοι οργανισμοί, τα άλγη	Ναυτία , εμετός, διάρροια, ζαλάδα και δύσπνοια, εναλλαγή ρίγους και έξαψης	Μπαρακούντα, σκουμπριά, θύννοι και τσιπούρες	Δεν καταστρέφεται με το μαγείρεμα, το μόνο μέτρο είναι η αγορά ψαριών, μόνο από αξιόπιστες πηγές
Σκομβροτοξίνη	Πρόκειται για επικίνδυνη βιογενή αμίνη που παράγεται κατά την αποικοδόμηση του αμινοξέως ιστιδίνη σε πρωτεϊνούχα τρόφιμα από το βακτήριο Morganella (Proteus) morganii	Ζαλάδες, αίσθηση καψίματος στο στόμα και το πρόσωπο, εξανθήματα στο πρόσωπο, δύσπνοια και ναυτία	Τόνος, σαρδέλες, ρέγκες, σκουμπριά και αντσούγιες	Αγορά θαλασσινών μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Αποθήκευση φρέσκων ψαριών σε θερμοκρασία 0-4oC. Αποφυγή κατανάλωσης ψαριών για τα όποια υπάρχει υποψία ότι έχουν αποψυχθεί και επαναψυχθεί.
Τοξίνες οστρακοειδών	Δεινομαστιγοφόρα άλγη	Μούδιασμα στα χείλη, τη γλώσσα και τις άκρες των δακτύλων, τα χέρια, πόδια και λαιμό, ενώ επέρχεται απώλεια μυϊκού συντονισμού. Σοβαρές περιπτώσει συνοδεύονται από δύσπνοια και μυϊκή παράλυση	Μύδια, κυδώνια, στρείδια και κτένια	Αγορά οστρακοειδών μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Αποφυγή αγοράς τους όταν η προέλευσή τους είναι από βεβαρημένο χώρο
Αφλατοξίνες	Ο μύκητας Aspergilus flavus	Εμετός , μούδιασμα στα άκρα, ζάλη, εξανθήματα	Σε διάφορους ξηρούς καρπούς και ιδιαίτερα στα φυστίκια	Αγορά των συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Διατήρηση αλεύρων , δημητριακών, ξηρών καρπών σε δροσερό και ξηρό μέρος
Αλκακοειδή εργοτισμού	Ο μύκητας Claviseps purpurea	Γαγγραινώδης τύπος: Γάγγραινα. Σπασμωδικός τύπος: εμετός, διάρροια, δυσκολία στην ομιλία, σπασμούς, παραισθήσεις, λιποθυμία	Κριθάρι	Αγορά των συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Διατήρηση αλεύρων , δημητριακών, ξηρών καρπών σε δροσερό και ξηρό μέρος
Τοξίνη αλευκίας	Ο μύκητας Fusarium sporotrichioides	Εμετός και ζάλη	Σιτάρι κεχρί και κριθάρι	Αγορά των συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Διατήρηση αλεύρων , δημητριακών, ξηρών καρπών σε δροσερό και ξηρό μέρος
Ωχρατοξίνες	Οι μύκητες Aspergillusochraceusκαι Penicilliumviridicatum	Βλάβες στα νεφρά	Κριθάρι και ξηροί καρποί	Αγορά των συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Διατήρηση αλεύρων , δημητριακών, ξηρών καρπών σε δροσερό και ξηρό μέρος
Τοξίνες κίτρινου ρυζιού	Οι μύκητες Aspergillusochraceus και Penicilliumviridicatum	Βλάβες στο ήπαρ, νεφρά και κεντρικό νευρικό σύστημα	Κίτρινο ρύζι	Αγορά των συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων μόνο από αξιόπιστους προμηθευτές. Διατήρηση αλεύρων , δημητριακών, ξηρών καρπών σε δροσερό και ξηρό μέρος

E100-Ε199 (ΧΡΩΜΑΤΑ - ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ)

Aριθμός Ε	Ονομασία της ουσίας
E100	Κουρκουμίνη
E100(2)	Τουρμερικό
E101	Ριβοφλαβίνη
E101(2)	5-φωσφορική Ριβοφλαβίνη
E102	Ταρτραζίνη
E104	Κίτρινη Κινολίνη
E106	5-φωσφορικό νάτριο Ριβοφλαβίνη
E107	Κίτρινο 2G
E110	K ιτρινοπορτοκαλί FCF
E120	Καρμίνη, κοχενίλη
E122	Αζορουμπίνη
E123	Αμαράνθη
E124	Ερυθρό κοχενίλης
E127	Eρυθροσίνη
E128	Κόκκινο
E129	Κόκκινο τροφίμων
E131	Μπλε V
E132	Iνδικοτίνη
E133	Λαμπρό κυανούν FCF
E140	Χλωροφύλλη
E141	Συμπλέγματα χλωροφύλλης με χαλκό
E142	Πράσινο S
E150a-d	Καραμελόχρωμα
E151	Λαμπρό μαύρο BN
E153	Άνθρακας
E154	Καφέ FK
E155	Καφέ HT
E160a	Άλφα-, βήτα- και γάμα- καροτένιο
E160b	Ανάτο, Μπιξίνη, Νορπιξίνη
E160c	Εκχύλισμα πιπεριάς
E160d	Λυκοπένιο
E160e	Βήτα-καροτενάλη
E160f	Αιθυλεστέρας του βήτα-καροτενικου οξέος
E161a	Φλαβοξανθίνη
E161b	Λουτείνη
E161c	Κρυπτοξανθίνη
E161d	Ρουβιξανθίνη
E161e	Βιολοξανθίνη
E161f	Ροδοξανθίνη
E161g	Κανθαξανθίνη
E161h	Κιτρονοξανθίνη
E162	Εκχύλισμα παντζαριού
E163	Ανθοκυάνες
E170	Ανθρακικό ασβέστιο
E171	Διοξείδιο του τιτανίου
E172	Οξείδια του σιδήρου
E173	Αλουμίνιο
E174	Άργυρος
E175	Χρυσός
E180	Λιθορουμπίνη
Ε181	Ταννίνες

E200-E299 (ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ)

Αριθμός Ε	Ονομασία της ουσίας
E200	Σορβικό οξύ
E201	Σορβικό νάτριο
E202	Σορβικό κάλλιο
E203	Σορβικό ασβέστιο
E210	Βενζοϊκό οξύ
E211	Βενζοϊκό νάτριο
E212	Βενζοϊκό κάλλιο
E213	Βενζοϊκό ασβέστιο
E214	Αιθυλ- 4-υδροξυβενζοϊκό οξύ
E215	Αιθυλ- 4-υδροξυβενζοϊκό άλας του νατρίου
E216	Προπυλ- 4- υδροξυβενζοϊκό οξύ
E217	Άλας νατρίου του E216
E218	Μέθυλ-4 υδροξυβενζoϊκό οξύ
E219	Άλας νατρίου του E218
E220	Διοξείδιο του θείου
E221	Θειώδες νάτριο
E222	Όξινο θειώδες νάτριο
E223	Μεταθειώδες νάτριο
E224	Μεταθειώδες κάλλιο
E225	Θειώδες κάλλιο
E226	Θειώδες ασβέστιο
E227	Όξινο θειώδες ασβέστιο
E228	Όξινο θειώδες κάλλιο
E230	Διφαινύλιο
E231	2-υδρόξυ-διφαινύλιο
E232	Διφαινολικό οξείδιο του νατρίου
E233	Θειαβενταζόλη
E234	N ισίνη
E235	Πιμαρακίνη
E236	Μυρμηκικό οξύ
E237	Μυρμηκικό νάτριο
E238	Μυρμηκικό ασβέστιο
E239	Εξαμέθυλενοτετραμίνη
E240	Φορμαλδεϋδη
E242	Καρβονικό διμεθύλιο
E249	Νιτρώδες κάλλιο
E250	Νιτρώδες νάτριο
E251	Νιτρικό νάτριο
E252	Νιτρικό κάλλιο
E260	Οξικό οξύ
E261	Οξικό κάλλιο
E262	Όξινο νάτριο
E263	Οξικό ασβέστιο
E270	Γαλακτικό οξύ
E280	Προπιονικό οξύ
E281	Προπιονικό νάτριο
E282	Προπιονικό ασβέστιο
E283	Προπιονικό κάλλιο
E284	Βορικό οξύ
E285	Τετραβορικό νάτριο
E290	Διοξείδιο του άνθρακα
E296	Μηλικό οξύ
E297	Φουμαρικό οξύ

E300-E399 (ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ)

Αριθμός Ε	Ονομασία της ουσίας
E300	L- Ασκορβικό οξύ
E301	L- Ασκορβικό νάτριο
E302	L- Ασκορβικό ασβέστιο
E304	6-0- παλμίτιλο – L- Ασκορβικό οξύ
E306	Εκχυλίσματα τοκοφερολών
E307	άλφα – Τοκοφερόλη
E308	γάμμα – Τοκοφερόλη
E309	δέλτα – Τοκοφερόλη
E310	Γαλλικός προπυλεστέρας
E311	Γαλλικός οκτυλεστέρας
E312	Γαλλικός δωδεκυλεστέρας
Ε313	Θειο-δι-προπιονικό οξύ
Ε314	Γουαϊκό κόμμι
E315	Ερυθορβικό οξύ
E316	Ερυθορβικό νάτριο
Ε319	Υδροξυβουτύλιο
E320	Βουτυροϋδροξυανισόλη
E321	Βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο
E322	Λεκιθίνη
E325	Γαλακτικό νάτριο
E326	Γαλακτικό κάλλιο
E327	Γαλακτικό ασβέστιο
E330	Κιτρικό οξύ
E331	Κιτρικό νάτριο
E332	Κιτρικό κάλλιο
E333	Μόνο-, δι- και τρι-κιτρικό ασβέστιο
E334	L- Τρυγικό οξύ
E335	Μονο/δι L – τρυγικό οξύ
E336	L – τρυγικό μονοκάλλιο
E337	L- τρυγικό καλλιονάτριο
E338	Φωσφορικό οξύ
E339	Ορθοφωσφορικό νάτριο
E340	Ορθοφωσφορικό κάλλιο
E341	Ορθοφωσφορικό ασβέστιο
Ε343	Ορθοφωσφορικό μαγνήσιο
E350	Μηλικό νάτριο
E351	Μηλικό κάλλιο
E352	Μηλικό ασβέστιο
E353	Μετα τρυγικό οξύ
E354	Τρυγικό ασβέστιο
E355	Αδιπικό οξύ
E356	Αδιπικό νάτριο
E357	Αδιπικό κάλλιο
E363	Ηλεκτρικό οξύ
Ε365	Φουμαρικό νάτριο
Ε370	1,4- Λακτονο-επτανοϊκό οξύ
Ε375	Νικοτινικό οξύ
E380	Κιτρικό τριαμμώνιο
Ε381	Κιτρικός αμμωνιούχος σίδηρος
E385	Άλας του EDTA με ασβεστιονάτριο
Ε386	Ε DTA- αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ
Ε387	O ξυστεατίνη
Ε388	Θειο-δι προπιονικό οξύ

E400-E499 (ΓΑΛΑΚΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΤΕΣ - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΗΞΗΣ)

Αριθμός Ε	Ονομασία της ουσίας
E400	Αλγινικό οξύ
E401	Αλγινικό νάτριο
E402	Αλγινικό κάλλιο
E403	Αλγινικό αμμώνιο
E404	Αλγινικό ασβέστιο
E405	Αλγινική προπανο-1,2-διόλη
E406	Άγαρ
E407	Καραγενάνη
Ε408	Τροποποιημένα φύκη του γένους Furcelleran
E410	Κόμμι χαρουπιών
E411	“Oat Gum”
E412	Κόμμι γκουάρ
E413	Τραγακάνθινο κόμμι
E414	Αραβικό κόμμι
E415	Κόμμι ξανθάνης
E416	Κόμμι καράγια
E418	Κόμμι τζελάν
E420	Σορβιτόλη
E421	Μαννιτόλη
E422	Γλυκερόλη
Ε430	Πολυοξυαιθυλαινικός(8) εστέρας του στεατικού οξέος
E431	Πολυοξυαιθυλαινικός(40) εστέρας του στεατικού οξέος
E432	Πολυοξυαιθυλαινικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονολαουρικό οξύ
E433	Πολυοξυαιθυλαινικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονοελαϊκό οξύ
E434	Πολυοξυαιθυλαινικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονοπαλμιτικό οξύ
E435	Πολυοξυαιθυλαινικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονοστεατικό οξύ
E436	Πολυοξυαιθυλαινικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το τριστεατικό οξύ
E440	Πηκτίνη
Ε441	Ζελατίνη ή κολλαγόνο
E442	Αμμωνιούχα φωσφατίδια
E450	Δι- και πολυφωσφορικά άλατα
E451	Τριφωσφορικά άλατα
E452	Πολυφωσφορικά άλατα
E460	Κυτταρίνη ή κελουλόζη
E461	Μεθυλοκυτταρίνη
Ε462	Αιθυλοκυτταρίνη
E463	Υδροξυπροπυλική κυτταρίνη
E464	Υδροξυ-προπυλο-μεθυλική κυτταρίνη
E465	Μέθυλο-αιθυλική κυτταρίνη
E466	Καρβοξυ-μεθυλική κυτταρίνη
E470	Άλατα των λιπαρών οξέων
E471	Μονο- και δι- γλυκερίδια των λιπαρών οξέων
E472	Εστέρες των μονο- και διγλυκεριδίων
E473	Εστέρες σακχαρόζης με λιπαρά οξέα
E474	Γλυκερίδια της σακχαρόζης
E475	Πολυγλυκερολικοί εστέρες των λιπαρών οξέων
E476	Πολυγλυκερολικοί εστέρες πολυρικινελαϊκού οξέος
E477	Προπυλενογλυκολικοί εστέρες των λιπαρών οξέων
E478	Μείγμα γλυκερολικών και προπυλενογλυκολικών εστέρων του γαλακτικού οξέος με λιπαρά οξέα
E479	Εστεροποιημένο σογιέλαιο
Ε480	Νατριούχος διοκτυλεστέρας του θειοηλεκτρικού οξέος
E481	Νατριούχος στεατικός εστέρας του γαλακτικού οξέος
E482	Ασβεστούχος στεατικός εστέρας του γαλακτικού οξέος
E483	Στεατικός εστέρας του τρυγικού οξέος
Ε484	Στεατικός εστέρας του κιτρικού οξέος
Ε490	Προπυλενική γλυκόλη
E491	Σορβικός εστέρας του μονοστεατικού οξέος
E492	Σορβικός εστέρας του τριστεατικού οξέος
E493	Σορβικός εστέρας του λαουρικού οξέος
E494	Σορβικός εστέρας του μονοελαϊκού οξέος
E495	Σορβικός εστέρας του μονοπαλμιτικού οξέος

E500-E599 (ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ)

Αριθμός Ε	Ονομασία της ουσίας
E500	Ανθρακικό νάτριο
E501	Ανθρακικό κάλλιο
E503	Ανθρακικό αμμώνιο
E504	Ανθρακικό μαγνήσιο
E505	Ανθρακικός σίδηρος
E507	Υδροχλωρικό οξύ
E508	Χλωριούχο κάλλιο
E509	Χλωριούχο ασβέστιο
E510	Χλωριούχο αμμώνιο
E511	Χλωριούχο μαγνήσιο
E512	Χλωριούχος κασσίτερος
E513	Θειικό οξύ
E514	Θειικό νάτριο
E515	Θειικό κάλλιο
E516	Θειικό ασβέστιο
E517	Θειικό αμμώνιο
E518	Θειικό μαγνήσιο
E520	Aλουμίνιο
E521	Θειικό αργιλιονάτριο
E523	Θειικό αργιλιοαμμώνιο
E524	Υδροξείδιο του νατρίου
E525	Υδροξείδιο του καλλίου
E526	Υδροξείδιο του ασβεστίου
E527	Υδροξείδιο του αμμωνίου
E528	Υδροξείδιο του μαγνησίου
E529	Οξείδιο του ασβεστίου
E530	Οξείδιο του μαγνησίου
E535	Σιδηροκυανιούχο νάτριο
E536	Σιδηροκυανιούχο κάλλιο
E537	Σιδηροκυανιούχο μαγγάνιο
E538	Σιδηροκυανιούχο ασβέστιο
E539	Θειοθειικό νάτριο
E540	Πυροφωσφορικό διασβέστιο
E541	Φωσφορικό αργιλιονάτριο
E542	Εδώδιμος φώσφορος από τα οστά
E543	Πολυφωσφορικό ασβεστιονάτριο
E544	Πολυφωσφορικό ασβέστιο
E545	Πολυφωσφορικό αμμώνιο
E546	Πολυφωσφορικό μαγνήσιο
E550	Πυριτικά άλατα του νατρίου
E551	Διοξείδιο του πυριτίου
E552	Πυριτικό ασβέστιο
E553	Πυριτικό μαγνήσιο
E554	Πυριτικό αργιλιονάτριο
E555	Πυριτικό αργιλιοκάλλιο
E556	Πυριτικό αργιλιοασβέστιο
E557	Πυριτιούχος ψευδάργυρος
E558	Μπεντονίτης
E559	Καολίνης
E570	Στεατικό οξύ
E571	Στεατικό αμμώνιο
E572	Στεατικό μαγνήσιο
E573	Στεατικό αλουμίνιο
E574	Γλουκονικό οξύ
E575	D- γλουκονο -1, 5- λακτόνη
E576	Γλουκονικό νάτριο
E577	Γλουκονικό κάλλιο
E578	Γλουκονικό ασβέστιο
E579	Γλουκονικός σίδηρος
E585	Φερολακτόνη ή σιδηρούχα λακτόνη

E1000-E1525 (ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ)

Αριθμός Ε	Ονομασία της ουσίας
E1000	Χολικό οξύ
E1105	Λυσοζύμη
E1200	Πολυδεξτρόζη
E1201	Πολυβινυλοπυρρολιδόνη
E1202	Αδιάλυτη Πολυβινυλοπυρρολιδόνη
E1400	Δεξτρίνες
E1401	Άμυλο επεξεργασμένο με οξύ
E1402	Άμυλο επεξεργασμένο με άλκαλι (βάση)
E1403	Aποχρωματισμένο άμυλο
E1404	Οξειδωμένο άμυλο
E1410	Φωσφορικό μονο-άμυλο
E1411	Δι-αμυλική γλυκερόλη
E1501	Βενζολιωμένοι υδρογονάνθρακες
E1502	Βουταν-1,3-διόλη
E1503	Καστορέλαιο
E1504	Οξικός αιθυλεστέρας
E1505	Κιτρικός τριαιθυλεστέρας
E1516	Μονοοξική γλυκερόλη
E1517	Δισοξική γλυκερόλη
E1518	Τρισοξική γλυκερόλη
E1520	Προπυλενογλυκόλη
E1525	Υδροξυ-αιθυλική κυτταρίνη

Βαθμοί Επιτυχίας	Επίπεδο
1-30	Χρειάζεσαι μελέτη. Οι γνώσεις σου αναφορικά με το θέμα του ερωτηματολογίου θα σε βοηθήσουν να βελτιωθείς σε θέματα υγείας και ασφάλειας στο σπίτι, αφού τα χημικά στο σπίτι είναι πολλά και η αλόγιστη χρήση τους επικίνδυνη. Προσπάθησε να μην αφήνεις εκτεθειμένο τον εαυτό σου σε κινδύνους μέσα στο ίδιο σου το σπίτι.
31-60	Μπορείς να βελτιωθείς ακόμη περισσότερο. Η μη ολοκληρωμένη γνώση της χρήσης των χημικών ή άλλων παρόμοιων καθαριστικών μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους τόσο για εσένα όσο και για τους γύρω σου. Όση περισσότερη γνώση και εμπειρία αποκτήσεις μπορεί να βοηθήσει τόσο εσένα όσο και τους γύρω σου.
61-85	Έχεις μικρές ελλείψεις. Η προσπάθεια για βελτίωση των γνώσεων σου μπορεί να σε βοηθήσει να κινηθείς με περισσότερη ασφάλεια σε θέματα ασφάλειας και υγείας στο σπίτι.
86-100	Γνωρίζεις το αντικείμενο, μην ξεχνάς όμως ότι σε κάθε περίπτωση που θα έχεις αμφιβολίες μπορείς να συμβουλευτείς κάποιον ειδικό.

ΧΑΡΤΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

FOLLOW

SHARE

ΜΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ: